Reacties op plannen voor arbeidsmarkt overwegend positief

In ons vorige blog bespraken we de plannen voor de hervorming van de arbeidsmarkt die Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) eerder deze maand presenteerde. Het pakket aan maatregelen dat ze aan de Tweede Kamer stuurde, is een verdere uitwerking van het advies van de SER uit 2021. Net als de werkgevers- en werknemersorganisaties reageren de uitzendkoepels overwegend positief, maar vanzelfsprekend klinkt er hier en daar ook de nodige kritiek. DIRECT Payrolling & Staffing inventariseerde de reacties.

Dat zowel werkgevers als vakbonden over het algemeen met instemming op de plannen van de minister reageren, is geen al te grote verrassing: Van Gennip hing haar uitwerking grotendeels op aan het SER-akkoord waarin VNO-voorzitter Ingrid Thijssen en voorman Tuur Elzinga van de FNV een belangrijke stem hadden. De kern van dat akkoord was gebaseerd op twee assen: meer werk- en inkomenszekerheid voor werkenden en blijvende wendbaarheid voor ondernemingen.

Kort samengevat gaat het in de brief van de minister over de volgende maatregelen:

• Voor structureel werk is een (vast) contract het uitgangspunt. Daarom krijgen werkenden met een oproepcontract voortaan een vast basiscontract voor het aantal uur waarvoor ze ten minste standaard worden ingeroosterd.
•  Nulurencontracten worden verboden.
•  Uitzendkrachten krijgen sneller een contract met meer zekerheid. De regels voor tijdelijke contracten worden strenger. Na drie aaneengesloten tijdelijke contracten bij dezelfde werkgever, mag pas na vijf jaar een nieuw contract worden gegeven.
•  Kleine ondernemers krijgen bij langdurige ziekte van een werknemer sneller duidelijkheid of ze een zieke werknemer kunnen vervangen.
•  Er komt een soort deeltijd-WW waarmee bedrijven een crisisperiode kunnen overbruggen zonder medewerkers te hoeven ontslaan.
•  Voor zelfstandigen komt er een verplichte en betaalbare verzekering tegen arbeidsongeschiktheid.

Tuur Elzinga van de FNV zei zich in eerste instantie vooral zorgen te maken over de re-integratie van zieke werknemers, maar spreekt nu van ‘een uitgebalanceerde oplossing in lijn met het advies’. “Kleine bedrijven krijgen weliswaar al na één jaar zekerheid over de eventuele terugkeer van een langdurig zieke werknemer, maar dat is met zoveel waarborgen omgeven dat het voor ons zeker acceptabel is. Bedrijven blijven bovendien verplicht om het loon twee jaar door te betalen”, aldus de vakbondsman. De crisisregeling personeelsbehoud ziet Elzinga als een grote verbetering ten opzichte van de huidige arbeidstijdverkorting: “Het maximale loonoffer van tien procent is bescheiden en er is geen sprake van verlies van WW-rechten, maar hoe je het ook wendt of keert; we hebben het wel over een loonoffer. Vandaar dat we onze tevredenheid niet luidkeels van de daken schreeuwen.”

Voorzitter Theo Henrar van industriekoepel FME is aanzienlijk minder tevreden over de crisisregeling personeelsbehoud. “Ik ken buurlanden met een betere regeling”, aldus Henrar. “We hebben nog wel de nodige vragen over de uitwerking in detail, maar zouden toch alvast willen aandringen op een gelijk speelveld”. De voorzitter van de metaalwerkgevers zegt zich daarnaast zorgen te maken over de reikwijdte van de regeling: “Nu geldt de regeling alleen bij calamiteiten, zoals bijvoorbeeld een coronagolf. Wat ons betreft, zou die ook moeten gelden bij tijdelijke problemen door economische omstandigheden. Daarbij kun je denken aan handelsboycots, belemmeringen op het gebied van logistiek, of een tekort aan grondstoffen.”

In juni 2021 omschreef NBBU-directeur Marco Bastian het SER-akkoord tussen werkgevers en werknemers al als ‘een breed en stevig advies waarover we alleen maar tevreden kunnen zijn’. Hij voorspelde toen overigens wel dat het een flinke klus zou worden om de afspraken daadwerkelijk tot praktijk te maken. Anno 2023 heeft de directeur van de uitzendkoepel daar weinig aan toe te voegen: “We hebben het over een samenhangend pakket aan maatregelen dat uiteindelijk moet zorgen voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt.”

VNO-voorzitter Ingrid Thijssen spreekt van een uitgebalanceerd voorstel waarmee werkgevers zeker uit de voeten moeten kunnen. Ook haar collega Jacco Vonhof van het MKB toont zich een tevreden mens. Hij ziet de voorstellen rond loondoorbetaling bij ziekte als ‘een goede stap vooruit’. Vonhof is vooral blij met het voorstel dat werkgevers die alle oproepcontracten moeten omkatten naar basiscontracten met een minimale omvang, in ruil daarvoor een lagere WW-premie gaan betalen.

Cristel van de Ven van de Vereniging van Zelfstandigen Nederland (VZN) heeft niks met de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers. Zij ziet meer heil in een collectieve basisvoorziening voor alle werkenden met een wachttijd van twee jaar. Dat de minister nu voor een wachttijd voor één jaar kiest, vindt Van de Ven ‘ronduit teleurstellend’.

Uitzendkoepel ABU constateert met tevredenheid dat de minister op de belangrijkste punten het SER-advies volgt. “Een goede zaak”, aldus directeur Jurriën Koops. “We zien de brief een verdere wettelijke verankering van uitzendwerk én ruimte voor de belangrijke opstapfunctie van de uitzendbranche.” De ABU hoopt echter wel dat de minister snel meer meters gaat maken op het zzp-dossier, zowel qua regelgeving als handhaving. Koops: “Er is in de markt momenteel sprake van een verdere verschuiving naar minder goed geregelde zzp. Dat schaadt de goede ordening van de arbeidsmarkt en gaat ten koste van de opstapfunctie die uitzendwerk voor honderdduizenden mensen heeft. Op dit punt is dan ook echt snelheid geboden.”