Invoering WAB kostte kleine 80.000 banen
Onderzoek van de sector Research van ABN Amro toont aan dat de invoering van de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) op 1 januari 2020 ertoe leidde dat 77.000 mensen hun baan verloren. Doordat de overheid flexwerk aanzienlijk duurder maakte, kozen steeds meer werkgevers eieren voor hun geld en namen ze massaal afscheid van hun tijdelijke medewerkers. Volgens ABN Amro ging het daarbij om vijf procent van de in totaal 1,5 miljoen tijdelijke contracten. Daarvoor kwamen nauwelijks vaste contracten in de plaats.
De oorspronkelijke bedoeling van de WAB was om werkgevers te stimuleren hun flexwerkers een vast contract aan te bieden. De gedachte dat dit zou lukken door het voor werkgevers onaantrekkelijker maken om met flexibele krachten te werken, blijkt uiteindelijk een forse misrekening: de flexwerkers kregen geen vast contract, meer zekerheid op werk en een hoger inkomen, maar raakten werkloos, werden noodgedwongen zzp’er of verlieten de arbeidsmarkt.
Vooral vrouwen de dupe
Opvallend element in de cijfers van ABN Amro is dat vooral vrouwelijke werknemers de dupe werden van de invoering van de WAB. Maar liefst tachtig procent van de flexibele werknemers van wie de overeenkomst beëindigd werd zonder dat daar een vast contract tegenover stond, is vrouw. De reden is dat vrouwen vooral werkzaam zijn in sectoren waar totaal geen ruimte was (en is) voor kostenverhogingen. Denk daarbij vooral aan kinderopvang, thuiszorg, horeca en retail.
Waterbedeffect
Daarnaast is het opmerkelijk dat werkgevers al ruim voor de daadwerkelijke invoering van de WAB op grote schaal afscheid namen van hun flexibele krachten. Sectoranalist Kamalika Patra: “Vooruitlopend op de kostenverhogingen die de nieuwe wetgeving met zich mee zouden brengen, namen ze al hun maatregelen. Zo werden bij veel bedrijven die met een flexibele schil werken de tijdelijke werknemers vervangen door zzp’ers. Gevolg was een waterbedeffect. In plaats van meer flexkrachten in vaste dienst te nemen, kozen de meeste bedrijven voor aanpassing van hun flexibele schil.’
Véél meer opzeggingen
De sectoranalisten van de bank zeggen zeker te weten dat het verlies van 77.000 banen een direct gevolg is van de invoering van de WAB. “Sinds mei 2019 zijn er nog véél meer tijdelijke contracten opgezegd, maar dat had dan vooral te maken met oorzaken als de coronacrisis en de krapte op de arbeidsmarkt. Die effecten hebben we uit ons onderzoek weten te filteren”, aldus Patra.
Ook laagopgeleiden hard geraakt
Het onderzoek toont verder aan dat de WAB naast vrouwen ook laagopgeleiden relatief hard wist te raken. Schoonmakers, bouwvakkers en productiearbeiders werden op grote schaal en zonder ook maar enig uitzicht op een vast contract de laan uitgestuurd. De wet pakte alleen goed uit voor een kleine groep van hoogopgeleide technische vakspecialisten zoals ingenieurs en verpleegkundigen. Door hun verregaande specialistische kennis en de grote vraag daarnaar, maken zij wel een grotere kans op een vast contract. In dit selecte gezelschap daalde het aantal flexwerkers sinds de invoering van de WAB met acht procent.
