Commissie Borstlap: ‘Ingrijpen op arbeidsmarkt hard nodig’
Het ontslaan van personeel moet eenvoudiger worden, het aantal flexibele contracten moet drastisch verminderen, onder andere door de invoering van deeltijdontslag, en er moet een einde gemaakt worden aan de belastingvoordelen voor zelfstandigen. Volgens de Commissie Regulering van werk onder leiding van voormalig topambtenaar Hans Borstlap zijn deze maatregelen hard nodig om de ‘doorgeschoten flexibilisering’ van de arbeidsmarkt een halt toe te roepen. “Als de economische groei omslaat, hebben we de boel echt niet op orde”, aldus de voorzitter.
De Commissie Regulering van werk, opgebouwd uit een aantal onafhankelijke deskundigen zoals hoogleraren economie en arbeidsrecht, onderzocht de laatste anderhalf jaar op verzoek van minister Koolmees of de regels die rondom het verrichten van werk gelden nog wel passen bij de manier waarop we nu, en in de toekomst, werken. Vanmiddag worden de bevindingen en adviezen van de commissie aan de minister gepresenteerd.
Economische voorspoed
Bij zijn tussenadvies van een half jaar terug waarschuwde Borstlap al dat zzp’ers en mensen met flexibele contracten bij een eventuele economische crisis hard geraakt zouden worden. Ondanks de relatief lage werkloosheidscijfers en economische voorspoed is er nog steeds niets aan zijn opstelling veranderd: “Natuurlijk hebben we in economische zin de wind mee, maar juist dat verbloemt de gevaren”, aldus Borstlap. “Pas bij laag water worden de wrakken zichtbaar.”
Drastische vermindering
Belangrijkste advies van de commissie is dat het kabinet alles in het werk moet stellen om het aantal flexcontracten drastisch te verminderen. De commissie constateert dat het aantal flexwerkers in Nederland veel hoger is dan in andere Europese landen en dat dit bepaald niet goed is voor het nationale verdienvermogen. “Deze groep investeert over het algemeen niet in zichzelf, net zo min als dat de werkgever in zijn flexwerkers investeert. Bovendien worden alle risico’s, denk daarbij bijvoorbeeld aan het feit dat ze vaak niet of nauwelijks verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid en geen pensioen opbouwen, afgewenteld op de maatschappij. Als zo’n werknemer ziek wordt en niet meer kan werken, betalen wij met z’n allen de kosten.”
Interne wendbaarheid
De commissie erkent dat een bepaalde mate van flexibiliteit altijd nodig zal blijven, maar ziet die flexibiliteit liever ingebouwd binnen een bestaand arbeidscontract, bijvoorbeeld door bepaalde vormen van deeltijdontslag. Hans Borstlap: “Momenteel is de situatie dat een werkgever die zijn winst met tien procent ziet dalen, waarschijnlijk tien procent van zijn medewerkers de laan uitstuurt. Dat de zzp’ers en flexwerkers daarbij als eersten aan de beurt zijn spreekt voor zich. Ons advies is om die externe flexibiliteit te verruilen voor interne wendbaarheid. De net aangehaalde werkgever zou de mogelijkheid moeten krijgen zijn medewerkers tien procent minder werk, dus ook tien procent minder salaris aan te bieden. Natuurlijk is dat zuur voor de werknemers in kwestie, maar beter even iets minder dan voorlopig werkloos.”
Soepeler ontslagrecht
Een ander belangrijk advies aan het kabinet is om te bewerkstelligen dat werkgevers minder angstig gemaakt moeten worden om medewerkers een vast contract aan te bieden. Een soepeler ontslagrecht kan daar volgens de commissie zeker toe bijdragen. “Aan ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen via het UWV valt wat ons betreft niet te tornen”, aldus de voorzitter, “maar bij ontslag op persoonlijke gronden valt nog een wereld te winnen. Momenteel moet je als werkgever een wel bijzonder goed onderbouwd dossier hebben om in een ontslagzaak de rechter mee te krijgen. De werknemer is wat dat betreft té goed beschermd. Wij vinden dat een werkgever van iemand af moet kunnen komen. Uiteraard wel op de juiste gronden, want anders wordt de werkgever bestraft met een hoge ontslagvergoeding. Zie die straf maar als een soort van preventieve werking om mensen al te gemakkelijk te ontslaan.”
Eind aan zelfstandigenaftrek
Tot slot wil de commissie dat er een definitief eind gemaakt wordt aan belastingvoordelen voor zzp’ers als de zelfstandigenaftrek en de MKB-vrijstelling. “Een financiële prikkel moet dusdanig vormgegeven worden dat direct duidelijk is wie zzp’er is en wie werknemer”, aldus Borstlap. “Dat zie je pas wanneer een zzp’er gaat investeren”, zo vervolgt hij, “want in het geval van een werknemer zou de werkgever dat doen. Geef de zzp’er dus een belastingvoordeel op zijn investeringen. Daarmee geef je geen voordeel voor de ondernemer, maar voor het ondernemerschap. Het klopt dat maaltijd- en pakketbezorgers, horecamedewerkers en schoonmakers die via een app hun werkzaamheden verrichten, daarmee hun langste tijd als zelfstandigen wel gehad zouden hebben.”
Collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering
“Niet langer de contractvorm”, aldus Borstlap, “maar de feitelijke werkzaamheden zouden moeten bepalen of iemand als werknemer in een dienstverband of als zelfstandig ondernemer gezien moet worden. Daarnaast zijn we van mening dat er voor iedereen die werkt een collectieve arbeidsverzekering opgetuigd moet worden en dat iedereen bij de geboorte de beschikking krijgt over een gelijk persoonlijk ontwikkelbudget dat gedurende de gehele loopbaan gebruikt kan worden om bij te blijven of op tijd bij te scholen.”
Minimumtarief voor zzp’ers
In een minimumtarief voor zzp’ers, zoals het kabinet wil, ziet de commissie helemaal niets. “Dat is als hozen in een lekkende boot”, aldus Borstlap. “Aan de onderkant van de markt lost zo’n tarief niets op. Geloof ons; het begint echt allemaal bij het terugdringen van de fiscale voordelen voor zzp’ers. Doe je dat niet, dan blijf je hozen.”
Laat je gegevens achter en we nemen zo snel mogelijk contact met je op.